Investeringsfonds

Vervangingsinvesteringen zijn investeringen die worden uitgevoerd als

• Er moet worden voldaan aan wet- en regelgeving;
• Veroudering, slijtage en de staat van het onderhoud vervanging noodzakelijk maakt om het activum te behouden;
• Er een directe relatie met eerdere bestuurlijke besluitvorming is.

In dit hoofdstuk wordt een toelichting gegeven op het meerjareninvesteringsplan (MIP). Achtereenvolgens wordt inzicht gegeven op de ontwikkeling van de vervangingsinvesteringen voor de komende tien jaar en toelichting gegeven op de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de begroting 2023. Tot slot is een tabel opgenomen per programma per jaar.
In de kolom Investeringssom (tien jaar) zijn de totaalbedragen vanaf de startdatum opgenomen voor een periode van tien jaar, die ter autorisatie aan de raad zijn of worden voorgelegd. In onderstaande tabel zijn onder 'begroting 2023' de investeringsbedragen opgenomen die voortkomen uit eerdere P&C documenten (stand tot en met begroting 2023). Het betreft nog niet afgeronde investeringen. Voor bijstellingen op kredieten die uitgaven in het lopend jaar (2023) kennen en voor nieuwe opgevoerde investeringen in 2023 worden bij deze Voorjaarsnota aanvullende kredietvoorstellen ter besluitvorming aan de raad voorgelegd. Besluitvorming over de investeringen die het komend begrotingsjaar van start gaan ligt voor bij de vaststelling van de begroting 2024.
De bijdrage van derden worden in één keer in mindering gebracht op de te activeren investeringssom, waarover Zaanstad de kapitaallasten draagt in haar begroting.
Tabel 1   (bedragen x € 1.000)

In de najaarsrapportage en jaarrekening wordt u geïnformeerd over de voortgang van de investeringsprojecten. Vanaf 2017 bestaat de verplichting (rijksregelgeving BBV) om alle vaste activa te activeren. Dat betekent dat de kosten van een investering - in de vorm van kapitaallasten - verdeeld moeten worden over de jaren waarin het gebruikt wordt. Kapitaallasten bestaan uit afschrijvingslasten en rentelasten en zijn niet snel beïnvloedbaar omdat de uitgaven al zijn gedaan. Om te voorkomen dat een relatief groot deel van de begroting bestaat uit kapitaallasten is het van belang deze lasten te beheersen. Bij de afschrijvingslasten gaat het dan vooral om de lasten die een beslag leggen op de algemene middelen. Afschrijvingslasten die worden gedekt via tarieven, reserves of huurinkomsten vallen hierbuiten. De beheersing van de rentelasten is onderdeel van de paragraaf Financiering van de jaarrekening en de begroting.
Om de infrastructuur en de voorzieningen in de stad en de bedrijfsmiddelen van de gemeentelijke organisatie in stand te houden, worden dergelijke kapitaalgoederen in de regel vervangen als de gebruiksduur is verstreken en het kapitaalgoed is versleten. Alle vervangingsinvesteringen en de bijbehorende kapitaallasten zijn opgenomen in het MIP. Om beheersing van de kapitaallasten mogelijk te maken, worden vanaf 2017 twee keer per jaar de afschrijvingslasten van alle vervangingsinvesteringen voor de komende tien jaar in beeld gebracht. Dat is nu ook voor de Voorjaarsnota 2023 gedaan.

Toelichting bijstellingen en te autoriseren vervangingsinvesteringen

Op basis van de werkelijke investeringsuitgaven in 2022 en actuele inzichten zijn de investeringsuitgaven voor 2023 en verder geactualiseerd. Ten opzichte van de stand bij de begroting 2023 zijn nieuwe vervangingsinvesteringen toegevoegd, investeringsbedragen bijgesteld en geïndexeerd en is de uitgavenplanning geactualiseerd (herfaseringen). Daarnaast zijn de bijdragen van derden geactualiseerd. Ook is een nieuwe laatste jaarschijf, jaar 2030, toegevoegd om de investeringsvolumes over een periode van tien jaar te kunnen laten zien.
De bijstellingen over de looptijd van tien jaar zijn:

• Het opvoeren van nieuwe vervangingsinvesteringen voor een bedrag van € 23,1 mln. waarvan € 0,2 mln. in 2023.
• Het opvoeren van bijstellingen op lopende of al geplande investeringen van per saldo € 55,7 mln. waarvan € 33,5 mln. een verschuiving van onderbestedingen in 2022 naar 2023 betreft.
• Het opvoeren van indexeringslasten voor € 71,6 mln.
• Het opvoeren van herfaseringen. Een herfasering is per definitie per saldo nul.
• Het opvoeren van extra bijdragen van derden voor - € 0,7 mln.

Hieronder volgt eerst een toelichting op de belangrijkste mutaties per categorie. Vervolgens is een detailtabel van de investeringen opgenomen, zoals die bij de begroting 2023 vastgesteld is. Daarna is een tabel opgenomen met de mutaties op de investeringen die bij deze voorjaarsnota voorgesteld worden. Tot slot is een tabel opgenomen waarin de voorgestelde bijstellingen op de investeringsbedragen per programma zijn opgenomen.

Nieuwe vervangingsinvesteringen
In totaal is € 20,9 mln. aan nieuwe investeringen in het MIP opgenomen. Dit komt voornamelijk door het nieuwe jaar 2032 (€ 20,2 mln.). In hoofdlijnen betreft het verder de volgende posten:

• 2023: € 0,24 mln. Onder andere de grondexploitatie Poelenburg Oost wordt aangepast. Het in 2017 aangekochte pand maakt geen deel meer uit van de herontwikkeling. Het pand wordt daarom overdragen naar vastgoed en geactiveerd (€0,28 mln.) in 2023. Tegelijkertijd zijn de bestaande investeringen voor levensduurverlengend onderhoud vastgoed bij deze voorjaarsnota verlaagd (via een andere begrotingswijziging). Dit geeft de dekking van de extra kapitaallasten in deze wijziging.
• 2024: € 0,5 mln. Vanwege het hybride (Zaanse werken) hebben we meer audiovisuele middelen nodig. Dit vergt een extra investering van € 0,5 mln. De afschrijvingstermijn is vijf jaar.

Bijstellingen van lopende of al geplande investeringen

In de tabel is een totaalbedrag aan bijstellingen opgenomen van € 55,7 mln. in de jaren 2023 t/m 2032. Dit betreft voor € 33,5 mln. de verschuiving van (vertraagde) investeringen van 2022 naar 2023 en later. De overige bijstellingen betreffen op hoofdlijnen de effecten van het IHP voor primair en voortgezet onderwijs.

Indexeringslasten

De budgetten zijn geïndexeerd. Dit heeft geleid tot een bijstelling van maar liefst € 73 mln. Ten opzichte van de totale investeringsplanning is dit ongeveer 10%.

Herfasering

Herfasering is het actualiseren van de planning van de vervangingsinvesteringen in de tijd. Dit heeft geen consequenties voor de eerder vastgestelde kredieten.

Bijdrage derden

Bijdragen van derden aan investeringen, zoals subsidies, moeten op grond van regelgeving direct in mindering worden gebracht op de investeringsvolumes. De bijdragen van derden zijn geactualiseerd op basis van de onderuitputting 2022 en nieuwe ontwikkelingen. Ten opzichte van de begroting 2023 zijn de bijdragen met € 0,7 mln. omhoog bijgesteld.

Ontwikkeling vervangingsinvesteringen voor de komende 10 jaar per programma

In onderstaande tabellen geven we de uitsplitsing van de vervangingsinvesteringen over de programma’s  2023. De tabel betreft de totale stand voorjaarsnota 2023 per programma.

Tabel 2 - te autoriseren bijstellingen investeringsvolumes 2023 per programma